BIOGRAPHY

زندگینامه: ابوالحسن خان صدیقی
پیکر تراش، نقاش، طرح و عکاس
13 مهر 1276–20 آذر 1374

ابوالحسن خان صدیقی نقاش، طراح، عکاس ومجسمه ساز برجسته ایرانی و از شاگردان کمال الملک است که در 13 مهر ماه 1276 در محله عودلاجان تهران به دنیا آمد.

پدرش میرزامحمد باقرخان صدیق الدوله دوم،  از اهالی نور مازندران و از معتمدین دوره خویش و مادرش ملکه خانم از نوادگان قاجار بود که استاد او را شاجان می نامید.            

خانواده استاد سال ها قبل از تولد ابوالحسن به تهران آمده و در  محله عودلا جان که در آن زمان از محلات اعیان نشین پایتخت بود، سکونت نمودند .

ابوالحسن خردسال در هفت سالگی وارد مدرسه اقدسیه شد.مدرسه اقدسیه که توسط سعیدالعلمای لاریجانی پایه گذاری شده بود، از جمله مدارس جدیده بود که با روش و آموزش نوین اداره می شد.

استاد صدیقی پس از پایان تحصیلات ابتدایی،  به تشویق آشنایان، برای ادامه تحصیل به مدرسه آلیانس فرانسه در تهران رفت و نزدیک به پنج سال در آن مدرسه مشغول به تحصیل شد. در طی همین دوران بود که علاقه و اشتیاق استاد به هنر نقاشی و طراحی، باعث شد تا ایشان بدون آنکه استادی داشته باشد، آغاز به نقاشی و طراحی کنند. برای انجام این سرمشق های نقاشی کجا بهتر از دیوارهای سپید مدرسه،؟ شور و اشتیاقی که اعتراض مدیران مدرسه را در پی داشت.

هنر و استعداد استاد صدیقی مسلما برای خانواده آشکار و تحسین برانگیز بود، اما خانواده  اشرافی وی، آرزوهای دیگری برای پسرشان در سر میپروراندند و پدر تمایل نداشت که فرزندش به نقاشی روی آورد. اینجا بود  که شوریدگی و عشق کار خودش را کرد و ابوالحسن جوان، در سال آخر تحصیلش، مدرسه  رها کرد. ا و سپس با حمایت مادرش شاجان، به همراه دوستش علیمحمد حیدریان، راهی مدرسه صنایع مستظرفه شد تا نزد استاد محمد غفاری( کمال الملک) بیاموزد آنچه را که در رویایش می پروراند. استاد بزرگ نقاشی ایران، استاد کمال الملک، با دیدن عشق و علاقه وافر شاگرد جوانش، با آغوش باز، او را به شاگردی در مدرسه صنایع مستظرفه پذیرفت. در آن مدرسه بود که وی با بسیاری از شاگردان که بعدها هر کدام هنرمندانی بنام شدند، آشنا گردید. دوستانی چون علی محمد حیدریان، ابراهیم خان آشتیانی، علی محمودی ( داماد استاد)، حسنعلی وزیری، فتح اله عبادی، استاد شیخ ، و جمع دیگری از هنرمندان به نام ایران.

ابوالحسن خان بسیار سریع پله های ترقی را طی کرده، استعداد و خلاقیت ذاتیش به ظهور رسیذ و در همان دوران شاگردی، آثاری قابل تعمق و بی نظیر به وجود آورد. از جمله این آثار باید از پرتره رنگ و روغن استاد کمال الملک نام برد که سال ها زینت بخش دیوار منزل استاد بود، نام . همچنین دیگر آثار باقیمانده از آن زمان که از گزند محفوظ مانده عبارتند از: کپی از چهره رامبراند،  نقاشی چهره دوستش حیدریان،وپرتره از چهره خود استاد، مناظری از زیبایی های دماوند، پلور و گلاب دره  و طرح های بسیاری از چهره خود و برادر و همچنین طراحی هایی از اشیاء گوناگون.

در سال 1296 ابوالحسن خان با درجه ممتاز، موفق به اخذ دیپلم  نقاشی از استاد بزرگوارش شد و سپس در همان مدرسه به عنوان معلم نقاشی، به تدریس مشغول  گردید.

نقاشی و طراحی هرچند رشته های مورد علاقه استاد بود، اما ظاهرا رسیدن به درجه استادی نقاشی، نمی توانست آتش درونی و اشتیاق ابوالحسن خان را به پیشرفت و فراگیری خاموش کند. او که از سال ها قبل میل بسیار به پیکره تراشی را در خود احساس می کرد، تلاشی را برای فراگیری تخصصی مجسمه سازی آغاز کرد، اما مشکل آنجا بود که در آن زمان هیچ استاد مجسمه سازی در ایران وجود نداشت و در هیچ کجا از جمله مدرسه صنایع مستظرفه، این هنر  تدریس نمی شد. استاد، اما مایوس نشد، او در سال 1301 ، با وسایل ابتدایی موجود در آشپزخانه منزل، مجسمه ای گچی از سر یک کودک دختر با یک چشم بسته و چشم  دیگری که با نواری بسته شده بود، ساخته و به خدمت استاد کمال الملک می برد و با تشویق فراوان او روبرو می شود.

استاد صدیقی که دیگر نمی تواند خیال پیکرتراشی را از سر بدر کند، از استاد کمال الملک درخواست می کند تا امکان ساختن مجسمه ای از سنگ را برای او فراهم کند. کمال الملک ابتدا مخالفت کرده و امکانات و تجربه شاگرد را کافی نمی داند. اما سرانجام موافقت کرده، هزینه خرید سنگ تیره رنگی از  سنگ تراشان خیابان مروی و وسایل ابتدایی را تقبل می کند.

به این ترتیب ابوالحسن خان از روی مجسمه ونوس دومیلو، مجسمه ای که استادش از فرانسه با خود به تهران آورده بود، کار ساختن مجسمه ونوس را شروع کرده و بالاخره اولین مجسمه استاد از سنگی تیره رنگ با سختی، به اتمام می رسد.

استاد کمال الملک که متوجه استعداد کم نظیر شاگرد خود می شود، او را به همراه مجسمه سنگی ونوس دو میلو برای معرفی به حضور احمدشاه می برد. شاه که از دیدن اثر استاد صدیقی به وجد آمده بود،  او را مورد تشویق قرار داده و ماهانه پنجاه تومان مقرری که در آن زمان پول زیادی به حساب می آمد، برای صدیقی تعیین  می کند.

استاد کمال الملک به ابوالحسن خان پیشنهاد می کند که بنابه موقعیت مدرسه، مبلغ 30 تومان از مقرری شاهانه برای پیشبرد و تداوم کارهای صدیقی و20    تومان مابقی نیز صرف امور مدرسه شود. پیشنهادی که از سوی استاد صدیقی با کمال میل پذیرفته می شود.

استعداد بی نظیر ابوالحسن خان در پیکره تراشی، باعث می شود تا استاد کمال الملک، گلخانه مدرسه را تبدیل به کارگاه مجسمه سازی کند تا ابوالحسن خان ضمن تدریس نقاشی به تجربه اندوزی در زمینه مجسمه سازی نیز بپردازد.  او همچنین با مطالعه کتاب هایی که کمال الملک از اروپا با خود آورده بود، تا حدی، با مسائل تئوریک مجسمه سازی و آناتومی، آشنا می شود. حال استاد صدیقی نقاش، سرپرست کارگاه تازه تاسیس شده مجسمه سازی در مدرسه کمال الملک می شود.

پس از آن است که استاد چندین مجسمه گچی دیگر می سازد. از جمله  مجسمه هایی چون: سیاه نی زن(حاج مقبل)، که  پیکره ای است نشسته، به ارتفاع 93 سانتیمتر و پتینه شده به همراه دو نیم تنه کاکا سیاه یا مغربی که در سال 1305 ساخته شدند و در موزه هنر های ملی نگهداری می شوند. مجسمه تمام قد از مجسمه داوود میکل آنژ که استاد آنرا  به نام گچ کوب می نامیدند ، مجسمه گچی فردوسی سوار بر عقاب با همکاری حسنعلی وزیری 1301، مجسمه های نیم تنه امیرکبیر، مجسمه ابوالقاسم (آبدارچی مدرسه) و مجسمه الیاس دوره گرد که ماندگارترین مجسمه هایی هستند که تا سال ۱۳۰۵ ساخته شده است.

در سال ۱۳۰۶ استاد کمال الملک به دلایل مسائل سیاسی و مشکلات حکومتی، از کلیه سمت های خود استعفا داده و به حسین آباد نیشابور مهاجرت کرد. پس از این ماجرا، استاد صدیقی به پیشنهاد استادش، برای تکمیل تحصیلات هنری خود، در سال 1307 از راه آستارا، روسیه و آلمان راهی فرانسه و ایتالیا  و چند کشور دیگر اروپا می شود.

به این ترتیب ابوالحسن خان، در حدود سه سال در مدرسه عالی  هنرهای زیبای پاریس ( سوربن)، زیر نظر استاد آنژالبر به فراگیری و کسب تجربه در مجسمه سازی و حجاری می پردازد. و موفق به دریافت جایزه اول طراحی و مجسمه سازی می شود، اما چون شاگرد خارجی آن دانشکده بود، طبق مقرارت، جایزه نقدی به  وی تعلق نمی گیرد. این تبعیض، باعث خشم استاد شده، دانشکده هنرهای زیبای سوربن پاریس را ترک کرده، به ایتالیا سفر می کند. در ایتالیا پس از دیدن آثار هنری و آشنایی با سبک های نقاشی، بر اندوخته ها و دانش نقاسی و روش آب رنگ خود افزوده ، آثار بی نظیری خلق می کند که خوشبختانه بسیاری از آنها  به جا مانده است.

استاد صدیقی در فاصله دو جنگ جهانی در اروپا به سر می برد و بیشتر اوقات خود را به نقاشی، مجسمه سازی می گذراند. او در این دوران ۱۶۰ تابلو می کشد. همچنین مجسمه هایی گچی از رضا شاه، امیرکبیر، ایران علاء و غیره برای سفارت ایران در فرانسه و به سفارش سفیر آن وقت آقای حسین علاء می سازد که متاسفانه اطلاعی از این آثار در سفارت ایران در فرانسه وجود ندارد.

 در اسفند 1310 استاد صدیقی به کشور بازگشت و چند ماه بعد در  15 فروردین 1311 با دختر خاله خود، بانو قدرت السادات میرفندرسکی ازدواج نمود که حاصل این ازدواج 5 فرزند  به اسامی نوین دخت (1313) ، فریدون (1315)، نوشین دخت (1317)، زرین دخت (1321) و فرهاد ( 1329) است.

مدرسه صنایع مستظرفه که پس از عزیمت استاد کمال الملک و رفتن استاد صدیقی به اروپا منحل شده و شاگردان و استادان آن پراکنده گردیده بودند، با مراجعت ابوالحسن خان به ایران و با کسب اجازه از کمال الملک و با کمک دوست و همکلاس قدیمی خود علی محمد حیدریان، بار دیگر توسط ایشان  دایر می شود. پس از مراجعت استاد از اروپا، مهمترین اثری که ایشان خلق کردند،  مجسمه تمام قد گچی و بزرگی از امیرکبیر است که به مناسبت  بازگشایی دوباره مدرسه دارالفنون در سال 1313 ساخته شد و در سال 1314 نصب گردید. این مجسمه اکنون در سالن مدرسه دارالفنون پا بر جاست.

در سال 1319 و پس از  درگذشت کمال الملک مدرسه به دلایل نامعلومی بار دیگر تعطیل شد، اما  کوتاه زمانی بعد مدرسه دیگری به نام مدرسه هنرهای زیبا وابسته به وزارت فرهنگ تشکیل شد. استاد صدیقی پس از مدتی مدیریت  این مدرسه جدید و نیز تدریس در آن را  پذیرفت. مدرسه مزبور بعد از تاسیس دانشگاه تهران تحت عنوان دانشکده هنرهای زیبا به کار خود ادامه داد و ریاست دپارتمان حجاری این دانشکده نیز به استاد صدیقی سپرده شد.

سال 1320 زمان خلق اثری جاودان دیگری توسط استاد بود. ساخت تندیس فرشته عدالت از سنگ مرمر سه تکه برای سالن دادگستری که می توان آن را نخستین مجسمه بزرگ استاد از سنگ مرمریت نامید. این مجسمه در سال 1324 در کاخ دادگستری نصب گردید .

به دنبال چندین سال همکاری استاد با انجمن آثار ملی ، انجمن آثار و مفاخر ملی کنونی، بالاخره در سال ۱۳۲۹ ، استاد صدیقی عضویت انجمن آثار ملی را پذیرفت. در همین دوران است که ابوالحسن خان صدیقی آثار و مجسمه هایی از بزرگان علم و ادب ایران خلق کرد. طراحی های نیم تنه بوعلی سینا  1324 که در موزه آرامگاه بوعلی سینا  در همدان موجود است،  نیم رخ سعدی شیرازی و نیم رخی از ابن سینا  1328 که هر سه طرح به ثبت  انجمن آثار رسیده ، اما متاسفانه از دو طرح نیم رخ سعدی و ابن سینا اطلاعی در دست نیست، تابلوی رنگ و روغن حافظ که آن هم  به ثبت  انجمن رسیده  و در انجمن آثار و مفاخر ملی  نگهداری می شود. تمامی این آثار را می توان از شاهکار های طراحی رنگ و روغن  وی بر شمرد .

استاد صدیقی در سال ۱۳۴۰ از دانشگاه تهران بازنشسته شد و از این زمان بود که تمام توجه خود را به مجسمه سازی معطوف ساخت.  البته باید گفت که پیش از این، او با سفر به ایتالیا از سال 1335 موفق به ساخت مجسمه هایی ماندگار شده بود. این پیکرها عبارت بودند از : مجسمه گروه نادری از برنز  در 1339 که در آرامگاه نادر شاه در مشهد نصب گردید. مجسمه نشسته از سنگ مرمر کارارا فردوسی در سال 1337 که در شهر رم در میدانی بنام حماسه سرای بزرگ ، فردوسی و در مقابل موزه هنر های زیبای شهر رم نصب شده است. مجسمه تمام قد حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال 1348 از سنگ مرمر کارارا که در میدان فردوسی تهران قرار دارد. مجسمه خیام در سال 1351 از سنگ مرمر کارارا در پارک لاله تهران. نیم تنه هایی از رضا شاه و محمد رضا شاه از سنگ مرمر برای  شعبه های بانک سپه و همچنین دو مجسمه تمام قد از رضا شاه و محمد رضا شاه از سنگ مرمرکارارا . همچنین در سال های 1354 تا 1357 استاد صدیقی مجسمه هایی از برنز در گارگاه رنزو میکلوچی در ایتالیا ساختند که از آن جمله دو مجسمه از یعقوب لیث صفاری و یک مجسمه از میرزا تقی خان فراهانی (امیرکبیر) است. مجسمه های یعقوب لیث ، درست قبل از انقلاب اسلامی به ایران رسید یکی از این تندیس ها که بسیار باشکوه است بعد از تغییر رنگ آن از برنز به نقره ای در شهر دزفول نصب گردید. مجسمه دیگر یعقوب لیث که تکه ای از پای اسب آن مفقود شده بود با رنگ طلایی در میدانی در شهر زابل نصب گردیده است.

ساخت مجسمه  امیرکبیر درست مصادف با انقلاب به پایان رسید، اما بنا به دلایلی انتقال آن به ایران ممکن نشد تا آنکه در تاریخ 19 مهر  1389 به همت شهرداری تهران و سازمان زیبا سازی و براساس مدارکی که در میان اسناد استاد صدیقی موجود بود، پس از 32 سال این اثر بی نظیر صحیح و سالم به تهران آورده شد ه در طی مراسمی با حضور خانواده استاد و مسئولان محترم  شهرداری تهران در پارک ملت بر روی پایه گذاشته شد. محل نصب این تندیس پس از ورودی پارک، در بالاترین نقطه پلکان اصلی پارک قرار دارد. در دو سوی این پله تندیس هایی از مشاهیر که توسط هنرجویان سال های گذشته و استادان به نام امروز ساخته شده اند نصب شده است.

استاد صدیقی بعد از مدتی به ایران بازگشت و سال ها در سکوت ظاهری  به سر برد. وی دور از دید دیگران، طرح هایی در دفترها ترسیم کرده که با وجود مشکلات بینایی در سن 92 سالگی، بسیار زیبا هستند. در هشتم تیر ۱۳۷۱ با تاسف بسیار، استاد صدیقی همسرو  همراه 60 ساله زندگی خود را از دست داد.

در سال 1370 کمیسیون ملی یونسکو در ایران تصمیم گرفت کتابی از آثار و زندگی هنری استاد صدیقی، پیکرتراش و نقاش نامی ایران به چاپ برساند. گردآوری مطالب، خاطرات و تصاویر آثار استاد بر عهده آقای هادی سیف، نویسنده و پژوهشگرهنری، واگذار شد. این کتاب بسیار نفیس که حاوی اسنادی از هنر مجسمه سازی در ایران است، با عنوان« ابوالحسن خان صدیقی» در سال 1374 چند ماه قبل از فوت استاد صدیقی منتشر شد.

استاد صدیقی پیکر تراش نامی و وطن دوست ایران در 20 آذر 1374 چشم از جهان فروبست. این در حالی بود که وی در زندگی پربارش توانست ملیون ها نفر از دوست داران  هنر و علم و فرهنگ ایران اعم از ایرانی و خارجی را با به تصویر کشیدن شخصیت های تاریخی و اساطیری با فرهنگ و تاریخ این سرزمین آشنا سازد.  

پس از  درگذشت استاد، مجالس و مراسم بزرگداشتی برای استاد برگزار شد. از جمله در سال 1375، یک سال پس از فوت وی، مجلس بزرگداشتی در ساختمان انجمن آثار و مفاخر بر پا شده و از مقام هنری استاد تقدیر به عمل آمد.

در سال 1388 هم مراسمی به مناسبت نکو داشت استاد ابوالحسن خان صدیقی، در عمارت عین الدوله تهران به همت سازمان زیبا سازی و شهرداری تهران با حمایت ویژه استاد مجتبی موسوی وکوشش فراوان آقای محمد حسن حامدی صاحب امتیاز ، مدیر مسئول و سر دبیر مجله تندیس، بر گزار شد . در طی این مراسم استادان گرامی مجتبی موسوی، حمید شانس، فریدون صدیقی و نویسنده کتاب ابوالحسن خان صدیقی، آقای هادی سیف و مهندس عبدالرضا ذکائی درباره هنر و انسانیت وی سخن گفتند. سردیسی از استاد صدیقی از برنز که توسط استاد محترم خانم ثمیه پیر حیائی ساخته شده است، در باغ عین الدوله نصب گردید. گذشته از آن سفارش ساخت تندیسی از وی به فرزندش استاد فریدون صدیقی داده شد که  این تندیس هم اکنون در حیاط دانشکده هنرهای زیبا قرار دارد. در سال  1379نیز سر دیسی از این هنرمند در جزیره کیش و در قطعه گذر هنرمندان ساخته و نصب گردید.

استاد ابوالحسن خان صدیقی طی  98سال عمر پربار خود، با نامی بلند و تلاشی مداوم، آثار بزرگی از خود به یادگار گذاشت که هر یک از آنها باعث افتخار و سربلندی هرایرانی هنر دوست می باشد.

فهرستی از  آثار استاد: 

بیش از83 تابلوی آب رنگ از مناظر فرانسه، ایتالیا و ایران .

بیش از 55 تابلوی رنگ و روغن از سال1294 تا 1350 از مشاهیر و بزرگانی همچون ابوعلی سینا، خواجه نصیر الدین طوسی، حافظ شیرازی.  منظره لتیان، منظره دماوند یا توچال کپی از کمال الملک، حضرت علی، تابلوی خواهرزاده استاد، تابلوی همسر استاد، چندین منظره از خانه های مسکونی در شهر رم.

در1304ترسیم چهره های از خواهر و پدر همسرش و طراحی و نقاشی های متعدد از چهره خودش..

از 1307 تا 1311 در زمانی که در فرانسه و ایتالیا بودند، کپی از کار های رامبرند و رافائل. کپی از تابلو سورس یا چشمه اثر انگر نقاش معروف فرانسوی در محل موزه،  تابلوی بزرگ ازرضا شاه و محمد رضا شاه.

تعداد بیش از 11  طرح سیاه قلم مدادی از شعرا و دانشمندان ایران که تعداد7 طرح آن به سفارش انجمن آثار ملی بوده و 3 طرح از آنها ثبت شده است.

بیش از60 مجسمه از جنس گچ ، سنگ مرمر و برنز که 13 عدد آن به سفارش انجمن آثار ملی بوده است بدین ترتیب: 

مجسمه نشسته فردوسی از سنگ مرمرکارارا، هدیه ایران به دولت ایتالیا نصب در شهر رم در سال1337.

مجسمه نشسته فردوسی از سنگ مرمرکارارا در باغ آرامگاه فردوسی در شهر طوس در سال 1346.

مجسمه برنزی گروه نادری شامل نادر شاه افشار سوار بر اسب بهمراه سربازانش در باغ نادری در شهر مقدس مشهد در سال 1339.

مجسمه نیم تنه خیام از سنگ مرمر کارا را در آرامگاه خیام در شهر نیشابور 1346.

 مجسمه نشسته خیام از سنگ مرمر در پارک لاله تهران در سال1351.

مجسمه فردوسی ایستاده از سنگ مرمر کارارا میدان فردوسی تهران در 1348سال ساخت و نصب 1350

کتیبه نیم برجسته از صورت استاد کمال الملک در ارامگاه کمال الملک در نیشابور در 1348.

نیم تنه نادرشاه از سنگ مرمر در موزه نادری آرامگاه نادرشاه در مشهد مقدس1319.

 مجسمه برنز امیر کبیر در پارک ملت تهران در 1356 .

مجسمه یعقوب لیث صفاری از برنز در شهر دزفول در سال1355.

مجسمه یعقوب لیث صفاری از برنز در شهر زابل 1355.

مجسمه ابو علی سینا از سنگ مرمریت در شهر همدان1332.

مجسمه شیخ سعدی از سنگ مرمریت در شهر شیراز در 1330.

مجسمه فرشته عدالت از سنگ مرمریت  سه تکه در کاخ دادگستری در سال1322.

نیم تنه کاشف السلطنه ، بانی کاشت چای در ایران  از برنز . موزه چای در لاهیجان .  

مجسمه سیاه نی زن (حاجی مقبل ) نشسته از گچ فرنگی و پتینه شده در موزه هنر های ملی ایران در 1305.

دو نیم تنه از گچ فرنگی و پتینه شده  از مغربی  یا کاکاسیاه در موزه هنرهای ملی ایران در سال 1305

نیم تنه ابوالقاسم آبدار چی مدرسه کمال الملک از گچ  مجموعه شخصی در 1303.

نیم تنه یهودی از گچ فرنگی  مجموعه خصوصی در حدود سال 1304.  

سر دیس دختر بچه با یک چشم بسته شده از گچ (اولین کار استاد)مجموعه خصوصی در 1301.

سر دیس زن سالخورده از سنگ مرمر مجموعه خصوصی در1312.

سردیس شاجان مادر استاد از گچ، مجموعه خصوصی1319.

سردیس ننه حسین دایه استاد از گچ و پتینه شده در موزه مکتب کمال الملک1312 .

 سردیس برادر استاد ابوالقاسم خان از گچ فرنگی، مجموعه خصوصی 1324.

نیم تنه پیر مرد از سنگ مرمر، مجموعه خصوصی 1312.

نقش برجسته سه خوان رستم ( به کمند کشیدن زن جادوگر، کشته شدن دیو سفید و کشته شدن اژدها به دست رستم ) سر در زور خانه بانک ملی ایران حدود1326 .

نقش برجسته چهار قضات ایران از سنگ سفید نصب بر دیوار ساختمان دادگستری در 1324 .

نقش برجسته از سنگ فرشته عدالت بر دیوار شرقی کاخ دادگستری 1323.

 نفش برجسته محمد رضا شاه و ملکه ثریا 1331 محل نا معلوم.

نقش برجسته بوعلی سینا  برنز برای مدال هزاره ابن سینا 1333.

نقش برجسته از رضا شاه و محمد رضا شاه برای ضرب سکه های پهلوی 1317و 1324

مجسمه تمام قد گچ فرنگی پتینه شده از امیر کبیر (اولین مجسمه امیر کبیر  ) مدرسه دارالفنون در 1314.

مجسمه گچی از فردوسی سوار بر سیمرغ با همکاری استاد حسنعلی وزیری که در مدرسه هنرهای مستظرفه بود ولی در بازسازی مکان آن ر ا شکسته و از بین رفت در حدود 1301.

نقش برجسته برنزی از فردوسی نشسته  بر بال عقاب برای مدالیون جشن های  هزاره فردوسی  1313

نیم تنه گچی از حکیم ابوالقاسم فردوسی که اولین ماکت آن از بین رفته، ولی دومین ماکت در سال 1313 به مناسبت هزاره فردوسی از گچ ساخته  شده و در محل برگزاری جشن هزاره فردوسی در مدرسه دارالفنون از این مجسمه  نیم تنه پرده برداری شد. پس از آن مجسمه از طرف انجمن آثار ملی که سفارش دهنده آن بود به کتابخانه ملی  اهدا و در حال حاضر در موزه کتابخانه  و اسناد ملی ایران نگهداری می شود.

مجسمه از گچ پتینه شده سر و بدن  مجزا از محمدرضا پهلوی در دوره ولیعهدی در سال 1304 (در سن حدود 6سالگی) ، مجموعه خصوصی.

مجسمه از گچ پتینه شده  از دکتر جردن بانی کالج البرز ، مجموعه خصوصی، احتمالا 1325 .                                                   مجسمه دیگری از سنگ مرمرسفید از دکتر جردن بانی کالج البرز  که ابتدا در سالن مدرسه بود و بعدها به کتابخانه جردن منتقل

و هنگام خراب کردن کتابخانه برای ساخت دانشکده پلی تکنیک ، مجسمه مفقود و از سرنوشت آن اطلاعی پیدا نشده است، سال  1325.

سردیس  فرح پهلوی از سنگ مرمر کارارا در سال1342. مجموعه خصوصی.

سردیس دیگری از فرح پهلوی از گچ پتینه شده در سال 1342. مجموعه خصوصی.

ماکت هایی از موم یا گل رس پخته شده از مشاهیر ایران نظیر : سعدی، فردوسی، خیام و غیره.

باید متذکر شد که آثار نامبرده، تما می کارهای استاد نمی باشد،  زیرا آثار بسیاری از استاد وجود دارد که از مکان و یا صاحبان آن ها اطلاعی در دست نیست، ولی اسناد موجود حاکی از ساخت آنها است. امید که با کوشش مداوم بتوان به تمامی آثار دست یافت. برای مثال نقش برجسته ای از برنز به اندازه 2 متر در 3متر که در ایتالیا برای بیمارستان فارابی و به سفارش پروفسور شمس بانی چشم پزشکی نوین ایران ساخته شد. این نقش برجسته تا قبل از انقلاب در بالای پله های ورودی بیمارستان نصب بوده اما پس از اتقلاب چیز دیگری به جای آن گذاشته شده و از این نقش برجسته بزرگ خبری نیست، امید که پیدا شود تا بتوان آن را هم به  لیست آثار اضافه کرد.

درتاریخ 27 بهمن 1390 به مناسبت افتتاح گالری «زرنا» به مدیریت سرکار خانم استاد زهرا رسول زاده، تعدادی بسیاری از اصل آثار استاد صدیقی که در اختیار من، دخترشان و استاد فریدون صدیقی پسرشان بود ، اعم از مجسمه های کوچک و تابلوهای رنگ و روغن، آبرنگ و طراحی ها، پوستر هایی از مجسمه های مهم استاد در شهر های ایران و نیز مجسمه نشسته فردوسی در شهر رم ایتالیا و  آثاری که در اختیار دیگر فرزندان استاد بوده بصورت پوستر و یا بر روی شاسی، به مدت 15 روز به معرض دید علاقمندان هنر قرار گرفت. در این مراسم آقای محمد حسن حامدی سر دبیر و مدیر مسئول مجله تندیس، درباره هنر و جایگاه هنر مجسمه سازی  استاد صدیقی و نیز درباره شخصیت و هنر سرکار خانم رسول زاده، سخنانی ایراد نمودند. در این نمایشگاه دوستداران هنر و اساتید گرام و هنرجویان عزیز و جوان ، که امکان دیدن اصل این آثار را پیدا کرده بودند، از حضور در این نمایشگاه کوتاهی نکرده با حضور  با ارزش خود ، جوی شاد و صمیمی و مفید برای جامعه هنری ایجاد کردند که کمال امتنان و تشکر دارم .

در اول اسفتد 1394 نیز مراسم بزرگداشت دیگری از سوی هنرستان هنرهای زیبای دختران به سرپرستی سرکار خانم خورشیدی در تالار رودکی تهران با موفقیت چشم گیری بر گزار شد که در میان سخنزانان، استاد حمید شانس درباره قدرت مجسمه سازی استاد سخن گفت و همچنین مهندس عبدالرضا ذکائی خواهر زاده و داماد استاد نیز از صفات انسانی وی یاد کرد . در این مراسم  هم از تندیسی که  استاد نحیبی مجسمه ساز معاصر از  استاد صدیقی ساخته بودند، رونمایی شد. همچنین از نقش برجسته بسیار شبیه  به استاد صدیقی اثر  استاد محسن ناصریان نقاش، طراح و مجسمه ساز، که به دختر ایشان اهدا شده بود، پرده برداری شد.

باید اضافه کنم که در سال 1394 نیز هم زمان با بازگشایی مدرسه دارالفنون قدیم و موزه اسناد و مدارک آموزش و پرورش فعلی، پس از مرمت بخشی از مدرسه، از مجسمه گچی امیر کبیر اثر استاد  صدیقی که در سال 1314 ساخته و نصب شده بودرونمایی شد. شایان ذکر است که این مجسمه به مرور زمان بسیار صدمه دیده بود، بنابراین در سال 1384 توسط استاد فریدون صدیقی مجسمه ساز و مرمت کننده آثار هنری و فرزند استاد صدیقی مرمت شده بوده رونمایی و بار دیگر با عظمت و شکوه برپا شد.

در سال 1396 نیز که مصادف با 120 سالگی تولد استاد بود، مراسم با شکوهی در موزه معاصر تهران با همت ومساعدت سازمان زیباسازی شهر تهران و همکاری بی دریغ  استاد مجتبی موسوی و آقای محمد حسن حامدی مدیر مسئول مجله تندیس و خانواده استاد، برگزار شد. در این برنامه آقای ملانوروزی، استاد آیدین آغداشلو و دکتر موسوی درباره هنردر قدیم و پیشرفت آن تا به امروز و نقش استاد صدیقی در هنر مجسمه سازی سخنرانی کردند. سپس از سردیس استاد که توسط استاد مجسمه سازی و طراحی و نقاشی ، محسن ناصریان ساخته شده بود طی مراسمی پرده برداری شد. این سردیس که از جنس برنز است در عمارت عین الدوله نصب گردید. همچنین در این مراسم فیلم مستند «سرآمد» به کارگردانی آقای سید هادی موسوی، کارگردان و  پژهشگر، درباره آوردن مجسمه برنز امیر کبیر از ایتالیا پس از 32 سال و زندگی نامه استاد ، به نمایش درآمد که مورد توجه میهمان و بازدید کنندگان قرار گرفت.

با امید آنکه بتوانیم در آینده مطالب مهم و تازه ای از استاد صدیقی بدست آوریم.

 نوشین دخت صدیقی

     تهران 1398.